W piątek 29 października 2021 roku, sejm przyjął w trybie ekspresowym (projekt trafił do sejmu dzień wcześniej) nowelizację ustawy o odnawialnych źródłach energii – określono w niej do kiedy będzie można skorzystać z obecnych zasad rozliczania energii wyprodukowanej przez instalację fotowoltaiczną oraz jak będzie wyglądał nowy system rozliczeń. Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 kwietnia 2022 roku.
Obecny system – system upustów
W obecnych realiach osoby, które zdecydowały się na montaż instalacji fotowoltaicznej, mogą korzystać z bardzo korzystnego upustowego systemu rozliczeń energii. Przez 15 lat od podłączenia instalacji do sieci elektroenergetycznej prosumenci mogą nadwyżkę wyprodukowanej w instalacji PV energii elektrycznej magazynować w sieci, a następnie odebrać 80% zmagazynowanej energii (dla instalacji do 10 kWp) lub 70% (dla instalacji powyżej 10 kWp) – inaczej mówiąc za każdą 1 kilowatogodzinę energii elektrycznej wprowadzoną do sieci, prosument może za darmo odebrać 0,8 lub 0,7 kilowatogodziny.
Obecny system – do kiedy obowiązuje?
Zgodnie z przyjęta przez sejm nowelizacją ustawy o odnawialnych źródłach energii obecny system upustów będzie obowiązywał do dnia 31 marca 2021. Wszyscy, którzy do tego dnia staną się prosumentami, tj. wybudują instalację fotowoltaiczną i wprowadzą do sieci energię elektryczną, będą przez kolejne 15 lat rozliczani na obecnych zasadach. Od 1 kwietnia natomiast będzie obowiązywał już nowy system rozliczeń dla prosumentów.
Nowy system – net-biling
„Nowi” prosumenci, czyli Ci którzy energię wyprodukowaną przez instalację fotowoltaiczną wprowadzą do sieci po 31 marca 2022 roku, po wejściu w życie przyjętej nowelizacji ustawy, będą rozliczani na zasadach net-bilingu. System ten zakłada, że prosument będzie sprzedawał nadwyżki wyprodukowanej energii elektrycznej wprowadzane do sieci po cenach hurtowych i normalnie płacił za zużywaną energię według ceny detalicznej. Będzie także ponosił opłaty związane z dystrybucją energii (z uwzględnieniem 15% rabatu na opłatach zmiennych dystrybucyjnych). Rozliczanie w systemie net-bilingu ma się odbywać w okresie 12 miesięcy. Prosument będzie miał depozyt, czyli prowadzoną miesięcznie ewidencję środków, z którego będzie mógł płacić za zużytą energię elektryczną. Wartość energii elektrycznej sprzedanej przez prosumenta, zapisywana w depozycie ma być na razie liczona według wartości średniomiesięcznej. Energia wprowadzana do sieci nie będzie objęta VAT i PIT.
Dlaczego wprowadzane są zmiany?
Przede wszystkim na dotychczasowej definicji prosumenta traciły spółki dystrybucji energii, ponieważ 20 czy nawet 30% procent odebranej energii nie rekompensowało im „przechowywania” energii w sieci. Za obecnego prosumenta płacili wszyscy uczestnicy rynku energii.
Obecny, bardzo korzystny system, w związku z dyrektywami unijnymi i tak musiałby zostać zakończony przed końcem 2023 roku. Dodatkowo rząd uważa, że system elektroenergetyczny zacznie niedługo mieć problemy z bardzo dynamicznym rozwojem fotowoltaiki (do tej pory wybudowano już około 700 tysięcy instalacji PV). Zmiany w ustawie OZE mają stanowić nowe otwarcie – mają zachęcić prosumentów do zwiększenia konsumpcji własnej wyprodukowanej energii elektrycznej oraz do inwestycji w magazyny energii.
Jakie zmiany dla rozwoju PV w Polsce oznacza nowelizacja ustawy?
Przewiduje się, że w nowym systemie rozliczeń, okres zwrotu inwestycji w instalację fotowoltaiczną zostanie wydłużony do 10-14 lat, czyli praktycznie dwukrotnie w stosunku do obecnych 5-7 lat. Wprowadzone zmiany faktycznie mogą także zachęcić prosumentów do inwestowania w magazyny energii, jednakże aby tak się stało konieczne są odpowiednie programy wsparcia dla tego obszaru (które najprawdopodobniej się pojawią np. w 4 edycji programu Mój Prąd).
Specjaliści uważają także, że rozwój magazynów energii może być dobrym kierunkiem, ze względu na nieco już przestarzały system elektroenergetyczny w kraju, nie radzący sobie ze zwiększającą się liczbą instalacji PV. Nadal pojawiają się także głosy, mówiące że dobry dla branży i prosumentów byłby roczny lub dwuletni okres przejściowy, który pozwoliłbym na przystosowanie się do nowych realiów. Taka stosunkowo gwałtowna zmiana sytemu rozliczeń, może okazać się hamulcem dla rozwoju branży fotowoltaicznej w Polsce.
Czy instalacja fotowoltaiczna nadal będzie się opłacać?
Tak, w nowym systemie rozliczeń opartym na net-bilingu, wybudowanie własnej instalacji fotowoltaicznej nadal będzie przynosić korzyści i sprawiać, że koszty energii elektrycznej ponoszone przez prosumenta będą niższe. Korzyści w nowym systemie będą jednak mniejsze, niż w przypadku obecnego systemu upustów – dlatego jeśli rozważasz obecnie budowę instalacji PV, która zapewni Ci jak największe korzyści, warto podjąć decyzje i zrobić to przed 31 marca 2022 roku. Pozwoli Ci to przez kolejne 15 lat korzystać z bardzo korzystnego systemu upustów (którego korzystne warunki są ewenementem w skali Europy) i cieszyć się tanim prądem.
Zespół EIDOS